Apel pod pomnikiem Ułanów Legii Polsko-Włoskiej z okazji 210. rocznicy bitwy na Czerwonym Wzgórzu

Relacja z apelu pod pomnikiem Ułanów Legii Polsko-Włoskiej w Szczawnie-Zdroju z okazji 210. rocznicy bitwy na Czerwonym Wzgórzu

W piątek 12 maja 2017 roku odbył się, zorganizowany przez Zarząd Towarzystwa Miłośników Szczawna-Zdroju, Uzdrowiskową Gminę Miejską Szczawno-Zdrój oraz Zespół Szkól im. Marii Skłodowskiej-Curie w Szczawnie-Zdroju apel pod pomnikiem Ułanów Legii Polsko-Włoskiej, upamiętniający zwycięską bitwę stoczoną na Czerwonym Wzgórzu pomiędzy wojskami pruskimi a koalicją wojsk napoleońskich, w której znaczącą rolę odegrała polska kawaleria. Piątkowa uroczystość zainicjowała trzydniowe obchody 210. rocznicy bitwy. Apel rozpoczął się o godzinie 13.00, powitaniem licznie zgromadzonej publiczności przez prowadzących – Iwonę Czech, Prezes Towarzystwa Miłośników Szczawna-Zdroju, kapitana Jacka Barana z Wojskowej Komendy Uzupełnień w Kłodzku i jednocześnie członka Towarzystwa Miłośników Szczawna-Zdroju a także Radnego Rady Miejskiej w Szczawnie-Zdroju. Na uroczystość przybyli: poseł na Sejm VIII kadencji – Ireneusz Zyska, Wicewojewoda Dolnośląski – Kamil Zieliński, podpułkownik Daniel Kowalewski z 10. Wrocławskiego Pułku Dowodzenia, major Mariusz Horudko – Zastępca Wojskowego Komendanta Uzupełnień w Kłodzku, kapitan Sławomir Skałecki – Komendant Garnizonu Wrocław, Prezydent Wałbrzycha – Roman Szełemej, władze samorządowe Szczawna-Zdroju, z Burmistrzem Markiem Fedorukiem, Wiceburmistrz Urszulą Burek i Przewodniczącą Rady Miejskiej Ramoną Bukowską-Muchą oraz Radnymi RM, Członek Zarządu Powiatu Wałbrzyskiego – Mirosław Potapowicz, Wójt Gminy Stare Bogaczowice Mirosław Lech, obecny był ksiądz Jarosław Żmuda – proboszcz parafii szczawieńskiej oraz duchowy opiekun kombatantów – ksiądz Stanisław Wójcik, Prezes spółki „Uzdrowisko Szczawno-Jedlina” S.A. Paweł Skrzywanek, Prezes Dolnośląskiej Agencji Rozwoju Regionalnego – Sławomir Hunek.

Rangę apelu podnieśli żołnierze 10 Wrocławskiego Pułku Dowodzenia, z dowódcą 3 batalionu dowodzenia – podpułkownikiem Danielem Kowalewskim. Żołnierze pełnili wartę honorową przy pomniku Ułanów Legii Polsko-Włoskiej. Po raz pierwszy gościliśmy z okazji rocznicy Bitwy na Czerwonym Wzgórzu Orkiestrę Reprezentacyjną Wojsk Lądowych z Wrocławia, kierowaną przez tambormajora Radosława Wochala. Odczytany został przez kapitana Sławomira Skałeckiego Apel Pamięci, a po nim oddana była salwa honorowa. Kompanią Honorową 10. Pułku Dowodzenia we Wrocławiu dowodził porucznik Tomasz Jędrzejewski. Dowódcą Pocztu Sztandarowego był porucznik Marek Tokarz, Sztandarowym – sierżant Mariusz Ciesielski a asystował – plutonowy Mariusz Piecha.

W uroczystości uczestniczyła młodzież szkolna szczawieńskich placówek: Szkoła Podstawowa pod opieką dyrektor Sylwii Kotarby, Publiczne Gimnazjum pod opieką dyrektor Doroty Pietrucik, Zespół Szkół im. Marii Skłodowskiej – Curie z dyrektor Jolantą Ozimek, były także przedszkolaki z Miejskiego Przedszkola w Szczawnie-Zdroju pod opieką dyrektor Urszuli Drozdowskiej, po raz kolejny przybyli uczniowie ze szkół wałbrzyskich: ze Szkoły Podstawowej nr 15 im. Jana Kochanowskiego pod opieką dyrektora Pawła Łuczyńskiego, Publicznego Gimnazjum im. Noblistów Polskich pod opieką Szczepana Dębowskiego oraz z Zespołu Szkół nr 4. Obecna była również młodzież z Zespołu Szkół w Starych Bogaczowicach z dyrektorem Adrianem Furmaniakiem. Reprezentowany przez dyrektor Jowitę Karczewską – Kozak był Teatr Zdrojowy im. Henryka Wieniawskiego w Szczawnie-Zdroju, przybyła również delegacja z Miejskiej Biblioteki Publicznej im. Tadeusza Boya- Żeleńskiego z dyrektor Magdaleną Klimczak. Do apelu wystawionych było sześć sztandarów, a żołnierze a także uczniowie wałbrzyskich szkół wraz z  harcerzami pełnili przy nich asystę.

Na uroczystość przybyli harcerze Związku Harcerstwa Polskiego Chorągwi Dolnośląskiej Hufca Ziemi Wałbrzyskiej oraz przedstawiciele Zarządu oddziału wałbrzyskiego Polskiego Towarzystwa Turystyczno-Krajoznawczego.

Najważniejszymi gośćmi byli weterani, kombatanci z różnych środowisk:

Kapitan Julian LECH – kawaler Orderu Virtuti  Militari  Prezes Weteranów i Rezerwistów Wojska Polskiego w Wałbrzychu z siedzibą w Szczawnie – Zdroju, oraz Wiceprezes pułkownik Adam JAROS,

Pan Zbigniew ZANIEWSKI ze Związku Sybiraków;

Kombatanci Rzeczypospolitej Polskiej i Byłych Więźniów Politycznych Koła Piaskowa Góra w Wałbrzychu z Prezesem – Panem Alfredem PSZCZÓŁKOWSKIM;

Prezes Związku Inwalidów Wojennych w Wałbrzychu  – porucznik Jan Kotlarz z Wiceprezesem – kpt. Franciszek Mazurak oraz Pani Alina Lider,

Przedstawiciele Światowego Związku Żołnierzy Armii Krajowej obwód Wałbrzych z prezesem Markiem Ratusznikiem, porucznikiem Daszkiewiczem i porucznikiem Kozłowskim.

Prezes Zrzeszenia Wolność i Niezawisłość Powiatu Wałbrzyskiego – Pan Stanisław Szneruk oraz Pani Grażyna Szymborska, Pan Marek Krówka i Pan Józef Zalas reprezentujący Związek Solidarność Polskich Kombatantów;

Stowarzyszenie MOTO – WETERAN WAŁBRZYCH z Panem Mirosławem DURKO na czele.

Po przedstawieniu gości prowadząca Iwona Czech przedstawiła krótki rys historyczny związany z obchodzoną rocznicą. Powiedziała m.in.:

      Okoliczność gromadząca nas tu dzisiaj dotyczy wydarzeń sprzed 210 lat, kiedy to 15 maja 1807 roku ułani z Legii Polsko-Włoskiej, którzy dotarli na Dolny Śląsk po ponad trzech miesiącach marszu z Neapolu i przejściu trasy liczącej ok. 1.800 kilometrów, zostali uwikłani w toczące się na tym terenie walki pomiędzy koalicją napoleońską a wojskami pruskimi. Przyprowadzony z Włoch przez majora Piotra Świderskiego pułk legionów, wziął udział w bitwie pod Szczawnem i rozgromił Prusaków brawurową szarżą lansjerów. Udziałem w tej potyczce ułani zasłynęli jako nadzwyczaj waleczni, co podkreślane było zarówno przez zwycięzców, jak i przez stronę przeciwną tej bitwy. Za zasługi w walkach na Śląsku, w tym także za zasługi podczas bitwy na Czerwonym Wzgórzu zostali uhonorowani Krzyżami Kawalerskimi Legii Honorowej. Napoleon przyznał to odznaczenie podczas przeglądu wojsk w Bayonne 29 maja 1808 roku żołnierzom najbardziej zasłużonym. Wśród nich byli m.in.: kapitan Józef Fijałkowski, kapitan Adam Huppe, kapitan Telesfor Kostanecki, kapitan Piotr Linkiewicz, kapitan Fortunat Skarżyński, kapitan Kajetan Stokowski, kapitan Kazimierz Tański.

Na rok 2017 przypadają także inne rocznice, ważne zarówno w wymiarze państwowym, jak i lokalnym: 220. rocznica powstania legionów polskich we Włoszech, 220. rocznica powstania Mazurka Dąbrowskiego, 90. rocznica ustanowienia Mazurka Dąbrowskiego oficjalnym hymnem państwowym Rzeczypospolitej Polskiej. Mają one związek z  regionem powiatu wałbrzyskiego, a w szczególności ze Szczawnem-Zdrojem – Hymn nasz narodowy, Mazurek Dąbrowskiego, napisany we włoskiej miejscowości Reggio dotarł wraz z ułanami Legii Polsko-Włoskiej na Dolny Śląsk. Po pierwszej potyczce, którą polscy ułani wygrali w drodze do ojczyzny, rozległa się na polu bitwy nasza pieśń, Potwierdzają to wspomnienia Wojciecha Dobieckiego, oficera pułku jazdy Legii Polsko-Włoskiej i autora Pamiętnika jazdy legionów, z których materiał do swojej powieści Popioły czerpał Stefan Żeromski. Zatem ci, którzy przychodzą tu co roku na uroczystości, mają dodatkowo szczególny powód do czczenia kolejnych rocznic bitwy rozegranej u stóp Czerwonego Wzgórza, bo pieśń, która stała się hymnem państwowym, zabrzmiała na tym terenie po raz pierwszy… właśnie 15 maja 1807 roku, odśpiewana przez polskich ułanów po zwycięskiej bitwie z Prusakami.

Pomnik ułanów Legii Polsko-Włoskiej, pod którym odbywa się dzisiejsza uroczystość, jest jedynym w Szczawnie miejscem pamięci narodowej, gdzie rozlewała się krew walczących tu bohaterów. Jest znakiem czci społeczeństwa tutejszego oddawanej polskim żołnierzom. Pomnik stanął tu 15 maja 1960 roku z inicjatywy Cechu Rzemiosł w Wałbrzychu. Uroczyste odsłonięcie miało miejsce w niedzielę 15 maja 1960 r. Od tego czasu nigdy nie zabrakło pod pomnikiem uczestników kolejnych rocznic. Cieszy coroczna obecność tutaj młodzieży. Dopóki jest komu przekazać wiedzę o ułanach, to miejsce będzie żyć.

 

Następnie głos zabrał Burmistrz Szczawna-Zdroju, Marek Fedoruk, który mówił o ofiarności polskich żołnierzy walczących o wolność swojego narodu i  o powinności kolejnych pokoleń, by w przyszłości godnie czciły miejsce Pamięci Narodowej, gdzie polscy ułani walczyli o wolną Polskę, a które symbolizowane jest przez pomnik Ułanów Legii Polsko-Włoskiej. W dalszej kolejności o modlitwę w intencji polskich bohaterów poproszono proboszcza szczawieńskiej parafii, księdza Jarosława Żmudę. Po modlitwie poszczególne delegacje złożyły pod pomnikiem kwiaty, a następnie Iwona Czech zaprosiła do krótkiego programu artystycznego w wykonaniu uczniów Zespołu Szkół im. Marii Skłodowskiej-Curie w Szczawnie-Zdroju. W słowie poprzedzającym program artystyczny powiedziała m.in.: 

      Na rok 2017 przypada 90. rocznica ustanowienia Mazurka Dąbrowskiego hymnem narodowym. Od dnia powstania w roku 1797, poprzez wiek XIX i XX Mazurek Dąbrowskiego towarzyszył i towarzyszy Polakom we wszystkich ważnych momentach dziejowych; śpiewano go w czasach istnienia Księstwa Warszawskiego, podczas powstań narodowych w 1830 i 1863 roku; towarzyszył Polakom na zesłaniu, na emigracji, był z nimi wszędzie tam, gdzie trzeba było przypomnieć, że pomimo niedoli, dopóki żyją Polacy, żyje też i Polska. Słowa pieśni bliskie były każdemu narodowi, który, tak jak nasz, musiał walczyć o swój byt. Tłumaczono Mazurka Dąbrowskiego na wiele języków, inspirowano się jego brzmieniem i wymową. Tekst pieśni był też wielokrotnie modyfikowany, aż do momentu ustanowienia wersji oficjalnej. Zanim jednak to nastąpiło, zaistniała konieczność, po odzyskaniu niepodległości w 1918 roku, wyboru hymnu narodowego obowiązującego w odrodzonej ojczyźnie. Zaproponowano kilka utworów: Rotę, Hymn do miłości Ojczyzny, Warszawiankę, Boże coś Polskę, Chorał i Pierwszą Brygadę. Decyzją Ministerstwa Spraw Wewnętrznych z dnia 26 lutego 1927 roku Mazurek Dąbrowskiego stał się hymnem państwowym. W krótkim programie artystycznym zaprezentowane będą trzy utwory, które proponowane były w roku 1927 jako kandydatury do polskiego hymnu narodowego: Rota, Boże, coś Polskę oraz Chorał/Z dymem pożarów.

Na koniec zaproszono wszystkich obecnych do ustawienia się przed pomnikiem do wspólnego pamiątkowego zdjęcia.

Bezpośrednio po apelu Reprezentacyjna Orkiestra Wojsk Lądowych udała się do centrum Szczawna-Zdroju,  gdzie podczas przemarszu ulicami miasta dała krótki koncert dla mieszkańców.